Պատկերացրեք մեկ մեծ աստղադիտակի փոխարեն ունենալ հազարավոր փոքրիկները սփռված ամբողջ աշխարհում: Հենց այդպես է գործում Unistellar-ի գլոբալ աստղադիտակների ցանցը, որը բազում աստղադիտակների միջոցով գիտնականներին օգնում է հայտնաբերել էկզոմոլորակներ, վտանգավոր աստղակերպեր: Աշխարհում արդեն գործում է 15․000-ից ավելի Unistellar աստղադիտակ, և դրանցից մեկը Հայաստանում է՝ Space42-ում։
Ցանցը հայտնաբերել է աստերոիդներ և էկզոմոլորակներ, ինչպես նաև հետևել խոշոր տիեզերական առաքելություններին։
sciencenews.org-ը հոդված է հրապարակել՝ անդրադառնալով ՀՀ-ում առկա աստղադիտակին։
Մհեր Խաչատրյանը դիտարկում է երկինքը Երևանի մոտակայքում։ Նրա աստղադիտակը կապում է նրան սիրողական աստղագետների համաշխարհային ցանցի հետ, որի համակարգված դիտարկումները օգնում են հետևել էկզոմոլորակներին, գիսավորներին և աստերոիդներին։
Հունվարին, Մեքսիկայում, Իվան Վենցորը աշխարհում ընդամենը տասներկու մարդկանցից մեկն էր, ով կարողացավ նկատել հնարավոր Յուպիտերի չափսերի մոլորակի անցումը հեռավոր աստղի առջևով։ Դա չափազանց արագ էր՝ աչքով տեսնելու համար․ ընդամենը մի քանի վայրկյան տևող լույսի թրթռոց, բայց Վենցորի բակի աստղադիտակը գրանցեց տվյալները, ինչը նրան հնարավորություն տվեց երևույթը հաստատել հետազոտողների հետ։ «Ես ընթրում եմ ընտանիքիս հետ, իսկ մի քանի մետր այն կողմ փորձում եմ նոր տիպի մոլորակ հայտնաբերել», – ասել է Վենցորը, ով սիրողական աստղագետ է։
Գործիքն առանցքային դեր է խաղում ուսուցման, հետազոտության և հանրային աստղագիտության տարածման մեջ։
Հայաստանում հետազոտող, ինժեներ Վաչիկ Խաչատրյանի և նրա եղբոր՝ Մհերի կողմից ղեկավարվող աստղագիտության ակումբն իր մասնակիորեն նվիրաբերված աստղադիտակն օգտագործել է ավելի քան 2000 երեխաների համար անցկացված միջոցառումների ժամանակ։ Վաչիկը նույնիսկ այն տարել է իր հարսանիքին։
Նրանց համար, ովքեր ցանկանում են մասնակցել հետազոտությանը, Unistellar-ը յուրաքանչյուր ամիս տրամադրում է անցողիկ տիեզերական օբյեկտների ցանկ, որոնք կարելի է դիտել տարբեր վայրերից։ Երբ դիտորդը ընտրում է իրեն հետաքրքրող օբյեկտը, կարող է պարզապես սեղմել կոճակը, որպեսզի հավելվածն ուղղորդի աստղադիտակը դեպի անհրաժեշտ կետն ու տեսագրի օբյեկտի անցումը։ Դիտորդները կարող են նաև օգտագործել աստղադիտակն իրենց նախընտրած միգամածությունների և գալակտիկաների լուսանկարներ անելու համար։