ԳԼԽԱՎՈՐ
donate

Like this:

Խամոյե Շարո․մարդ, ով 1915թ․փրկեց 20,000 քրիստոնյայի

110 տարի առաջ (1915 թ.) երիտթուրքերը սկսեցին արշավանք՝ ուղղված Միջագետքի ոչ մուսուլման ժողովուրդների ոչնչացմանը։ Դա փաստացի XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի զոհ դարձան ոչ միայն հայերը, այլև եզդիները, ասորիները և պոնտացի հույները։ Ընդհանուր վիշտը և փոխադարձ համերաշխությունը հիմք դրեցին եզդիների ու քրիստոնյաների բարեկամությանը Մերձավոր Արևելքում։

Չնայած ծանր կացությանը, եզդիներն ու քրիստոնյաները չենթարկվեցին թուրքերին և շարունակեցին պայքարել իրենց գոյության համար։ Եզդիների մոտ մինչ օրս պահպանվել է Խամոյե Շարոյի լեգենդը։

Խամոյե Շարոն՝ Շանգալի եզդիական ցեղի առաջնորդը, 1915 թ. իր մարտիկների հետ փրկել է ավելի քան 20․000 քրիստոնյայի։ Երբ Օսմանյան կայսրության իշխանությունները պահանջել են հանձնել քրիստոնյա փախստականներին, Խամոյե Շարոն որոշել է պաշտպանել նրանց։ Եզդիների առաջնորդ Միր Իսմայիլ Չոլո-բեգը նամակ է ուղարկում քրիստոնեական հոգևորականությանը՝ հայտնելով, որ պատրաստ է կանգնել քրիստոնյաների պաշտպանությանը։ Եզդի և ասորի հոգևորականների հանդիպումից հետո ասորիների առաջնորդները կանանց, երեխաներին ու տարեցներին տեղափոխում են Շանգալի լեռները։ Թուրքերը պահանջում են հանձնել քրիստոնյաներին՝ սպառնալով եզդիներին։

Եզդիական առաջնորդը պատռում է նամակը և բանագնացներին հետ ուղարկում։

Եզդիական Մեհրկան ցեղի առաջնորդ Դաուդե Դաուդը, փորձելով կանխել եզդիների ջարդը, մեծ զորքով հարձակվում է Խամոյե Շարոյի վրա, սակայն վերջինը հավաքում ցեղային խորհուրդ և բացատրում ամբողջ իրավիճակը՝ հայտարարելով․ «Ինչպե՞ս կարող եմ հայերին հանձնել օսմաններին, եթե նրանք մեզ են դիմել օգնության համար։ Ես խոստացել եմ պաշտպանել նրանց և, իմ պատվով եմ երդվում, նրանցից ոչ ոք չի հանձնվի թուրքերին։ Ես և իմ որդիները պատրաստ ենք մեռնել նրանց համար»:

Եզդիները քրիստոնյաներին թաքցցնում են քարանձավներում։ Երբ թուրքերը փորձում են հարձակվել՝ բախվում են կատաղի դիմադրության։ Եզդիները երկու ամիս պաշտպանում են դիրքերը՝ հետ մղելով թուրքերի տասնյակ հարձակումները։ Որպես վրեժ՝ թուրքերը կողոպտում են եզդիների գյուղերը՝ ոչնչացնելով բոլոր պաշարները։

Միայն Օսմանյան կայսրության փլուզումն է փրկում Շանգալի լեռների քրիստոնյաներին ու եզդիներին։ Քրիստոնյա բազմաթիվ ընտանիքներ բնակություն են հաստատում Շանգալում։ Ի դեպ, բրիտանացիները Խամոյե Շարոյին համարել են հմուտ դիվանագետ և քաղաքական գործիչ, նույնիսկ առաջարկել են ստեղծել Շանգալի ինքնավար մարզ, սակայն եզդի առաջնորդը մերժել է՝ գեոպոլիտիկական պատճառներով։ Նրա հիշատակը հավերժացվել է եզդիական երգերում, հեքիաթներում ու պատմություններում։

Like this:

Translate »