Հունիսի 15-ը ամեն տարի նշվում է որպես Քամու համաշխարհային օր (Global Wind Day կամ World Wind Day)։ Նախաձեռնությունը սկսվել է Քամու էներգետիկայի Եվրոպական ասոցիացիայի (EWEA, ներկայում՝ WindEurope) կողմից դեռևս 2007 թվականին։ Իսկ 2009 թվականից տոնը դարձել է գլոբալ՝ ներգրավելով ավելի քան 30 երկիր։
Նպատակն է՝ բարձրացնել հանրային ուշադրությունը քամու էներգետիկայի հանդեպ՝ որպես մաքուր և վերականգնվող էներգիայի աղբյուրի։ Ցուցադրել իրական օրինակներ՝ այցելություններ քամու էլեկտրակայաններ, ցուցահանդեսներ, ակցիաներ և դասախոսություններ։ Տարածել իրազեկվածություն քամու ոլորտում աշխատատեղերի ստեղծման հնարավորությունների մասին։
Աշխարհում 2023 թվականի դրությամբ տեղադրված է ավելի քան 1 ՏՎտ քամու հզորություն, իսկ միայն անցյալ տարի ավելացվել է ռեկորդային՝ 127 ԳՎտ։
Քամու էներգիան կազմում է եվրոպական էներգաօգտագործման մինչև 20 %-ը (նպատակը՝ մինչև 2030 թվականը՝ 35 %-ից բարձր, իսկ մինչև 2050՝ ավելի քան 50 %)։ Եվրոպայում էներգետիկայի արտադրության մեջ քամու էներգետիկայի ամենաբարձր մասնաբաժին ունեցող առաջին երեք երկրներն են Դանիան (56%), Իռլանդիան (33%) և Շվեդիան (31%):
2024 թվականին նոր հզորությունների տեղադրման համաշխարհային առաջատար հնգյակում են եղել Չինաստանը, ԱՄՆ-ն, Գերմանիան, Հնդկաստանը և Բրազիլիան։ Այս նույն երկրները նաև առաջատար են տեղադրված հողմաէներգետիկ սարքավորումների գումարային հզորությամբ՝
Չինաստան - 520,600 ՄՎտ
ԱՄՆ - 154,258 ՄՎտ
Գերմանիա - 72,760 ՄՎտ
Հնդկաստան - 46,000 ՄՎտ
Բրազիլիա - 29,000 ՄՎտ
ՀՀ-ում տնտեսապես շահավետ հողմաէլէկտրակայանների ընդհանուր հզորությունը գնահատվել է մոտ 450 ՄՎտ:
Հետաքրքիր փաստեր
Քամու էներգիան մարդկությանը հայտնի է հնագույն ժամանակներից։ Եգիպտոսում մ.թ.ա. 5000 թվականին քամին օգտագործում էին Նեղոսի երկայնքով տեղաշարժվելու համար, իսկ Պարսկաստանում և Չինաստանում օգտագործում էին հողմաղացներ՝ աղացման և պոմպերի համար։ Ժամանակակից տուրբինների թևերի երկարությունը հասնում է մոտ 55 մետրի, աշտարակի բարձրությունը՝ ավելի քան 80 մ, իսկ ծովային (offshore) կայաններում՝ մինչև 260 մետր։
Քամու էներգիան հասանելի, էկոլոգիապես մաքուր և արդյունավետ էներգիայի աղբյուր է, որը նպաստում է CO₂ արտանետումների կրճատմանը և հանածո վառելանյութերից կախվածության նվազեցմանը։
Լևոն Ազիզյան
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն