2025 թվականի քիմիայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներն են դարձել ճապոնացի Սուսումու Կիտագավան, ավստրալացի Ռիչարդ Ռոբսոնը և ամերիկացի Օմար Յագին։ Այս մասին հայտնել է Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիան։
Գիտնականները մրցանակը ստացել են մետաղ-օրգանական կառուցվածքային միացությունների (MOF՝ metal-organic frameworks) մշակման համար․ դրանք ծակոտկեն նյութեր են, որոնք ունակ են անցկացնել և կլանել գազեր ու քիմիական միացություններ։ Այս նյութերի շնորհիվ հնարավոր է, օրինակ, անապատում դից ջուր հավաքելու, ածխաթթու գազը կլանելու, թունավոր գազեր պահելու կամ քիմիական ռեակցիաներ կատալիզացնելու համար։
«Մետաղ-օրգանական կառուցվածքային միացությունները հսկայական ներուժ ունեն և բացում են աննախադեպ հնարավորություններ՝ յուրահատուկ հատկություններով նյութեր ստեղծելու համար»,-նշել է Նոբելյան քիմիայի կոմիտեի նախագահ Հայներ Լինկեն։
Տեխնոլոգիան արդեն նախատեսվում է կիրառել ջրի մաքրության ապահովման համար՝ հեռացնելով վնասակար քիմիական նյութերն ու դեղագործական մնացորդները, որոնք աղտոտում են շրջակա միջավայրը։
Մրցանակի գումարը կազմում է 11 միլիոն շվեդական կրոն (մոտ մեկ միլիոն եվրո)։ Գումարը հավասարապես բաժանվելու է երեք գիտնականների միջև։