Երիկամների քարերն աշխարհում միլիոնավոր մարդկանց խնդիր են, և դրանց հիմնական մեղավորը օքսալատն է՝ բնական միացություն, որը կուտակվելով մարմնում առաջացնում է ցավոտ բյուրեղներ։
Ճապոնիայում Օսակայի համալսարանի գիտնականները մշակել են հեղափոխական մոտեցում․ նրանք գենետիկորեն ձևափոխել են մարդու աղիներում հանդիպող սովորական բակտերիա Phocaeicola vulgatus-ը այնպես, որ այն կարողանա «ուտել» օքսալատը՝ կանխելով դրա կուտակումը երիկամներում։
Այս միկրոբների առավելությունն այն է, որ դրանք վերահսկելի են․ դրանք ապրում են միայն այն դեպքում, եթե սննդակարգում կա պորպիրան՝ ծովախոտից ստացվող շաքար, որը մարդը ինքնուրույն չի մարսում։ Եթե պորպիրանը դադարեցվի՝ բակտերիաները բնական ճանապարհով անհետանում են։ Սա մեթոդը դարձնում է շատ ավելի անվտանգ, քան նախորդ գենոմային թերապիաները։
Կենդանիների վրա փորձերը տպավորիչ արդյունք են տվել․ մկների մոտ մեզի օքսալատը նվազել է գրեթե 50%-ով, իսկ այն մոդելներում, որտեղ մարդու մոտ նմանվող խնդիր կար (օր.՝ ստամոքսի շրջանցիկ վիրահատությունից հետո առաջացող հիպերօքսալուրիա), միկրոբները ամբողջությամբ կանխել են օքսալատի բարձրացումը։
Արդեն սկսված են նաև վաղ փուլի կլինիկական փորձարկումները մարդկանց վրա։ Թեպետ ճանապարհը երկար է, առաջին արդյունքները խոստումնալից են։ Գիտնականները հույս ունեն, որ ապագայում այս մոտեցումը կարող է դառնալ բնական, անվտանգ և արդյունավետ միջոց՝ երիկամների քարերը կանխելու համար։
Աղբյուրներ․ Science (2025), Science News, EurekAlert
Թարգմանությունը՝ Գիտություն և տեխնոլոգիա էջի