ԳԼԽԱՎՈՐ
donate

Like this:

Հյուսիսային բևեռի սառույցը հալչում է.այն կարող է ազդել արբանյակային նավիգացիայի վրա


Նոր հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ Հյուսիսային բևեռն արդեն սկսել է շարժվել և մինչև 2100 թվականը կարող է տեղափոխվել 27 մետրով:

Այս երևույթը, ամենայն հավանականությամբ, կապված է բևեռային սառցե ծածկույթների հալչելու հետ։ Չնայած նման փոփոխությունները կարող են աննշան թվալ Երկրի մասշտաբով` գիտնականները նախազգուշացնում են, որ դրանք կարող են լուրջ ազդեցություն ունենալ արբանյակային նավիգացիայի վրա, հաղորդում է glasnews-ը։

Ինչպես հայտնի է, Երկրի պտույտի ընթացքում փոփոխություններ են տեղի ունենում օվկիանոսներում, մթնոլորտում և ներքին կառուցվածքում, որոնք առաջացնում են շարժումներ։ Այս տատանումներից շատերը կանոնավոր են ու կանխատեսելի, սակայն Ցյուրիխի Շվեյցարական դաշնային տեխնոլոգիական ինստիտուտի գիտնականների խումբը պարզել է, որ մարդու գործունեության հետևանքով առաջացած անթրոպոգեն փոփոխություններն արդեն գերազանցում են բնական գործընթացները։

Տիեզերական արբանյակներն ու հեռավոր տիեզերքի դիտարկման հեռադիտակները կողմնորոշվում են Երկրի պտտման առանցքի նկատմամբ, ուստի Հյուսիսային բևեռում ցանկացած փոփոխություն կարող է հանգեցնել զգալի խնդիրների։ Հետազոտության հեղինակ, Վիեննայի համալսարանի Մոստաֆա Կիանի Շահվանդին պնդում է, որ նման տեղաշարժերը կարող են առաջացնել տեղորոշման սխալներ՝ մի քանի մետրից մինչև հարյուրավոր մետրերի սահմանում։

Զանգվածի զգալի վերաբաշխումները Երկրի վրա առաջացնում են նրա առանցքի շեղումներ։ Սովորաբար այդ գործընթացները պայմանավորված են օվկիանոսային հոսանքների պարբերական ցիկլերով։ Սակայն սառցադաշտերի և սառցե ծածկույթների հալոցքի արդյունքում այս գործընթացը արագանում է։

Թիմն ուսումնասիրել է բևեռների շարժը 1908-2000 թթ․ և համեմատել արդյունքները սառցի հալչելու կանխատեսումների հետ։ Արդյունքները ցույց են տվել, որ եթե ջերմոցային գազերի արտանետումները շարունակեն աճել, ապա սառցե ծածկույթների հալոցքը կարող է բևեռները տեղափոխել 27 մետրով։ Ավելի լավատեսական սցենարի դեպքում Հյուսիսային բևեռը կշարժվի 12 մետրով։

Մինչ այժմ բևեռների դիրքի անթրոպոգեն փոփոխությունները չեն գերազանցել բնական գործընթացները։ Ամենախոշոր տեղաշարժերն առաջացել են վերջին սառցադաշտային ժամանակաշրջանից հետո՝ Երկրի վերականգնման ընթացքում, երբ սառցադաշտերի ճնշման տակ երկրաբեկորները սեղմվել են, այնուհետև վեր բարձրացել՝ առաջացնելով զանգվածի վերաբաշխում։

Չնայած վերջին սառցադաշտային դարաշրջանն ավարտվել է ավելի քան 10 000 տարի առաջ, դրա հետևանքները դեռ նկատելի են Հյուսիսային բևեռի բնական շարժումներում։

Վերջին արբանյակային դիտարկումները ևս ցույց են տվել, որ ծովային սառույցի տարածքը բևեռներում հասել է ռեկորդային նվազագույնի։ Մարտ ամսին Արկտիկայի սառցե ծածկույթը ամենափոքրն էր վերջին 47 տարվա դիտարկումների ընթացքում։

Բևեռների տեղաշարժի հիմնական գործոններն են Գրենլանդիայի և Անտարկտիդայի սառցերի հալոցքը։ Եթե այս գործընթացը նույն տեմպով շարունակվի` մարդկությունը կարող է բախվել նավիգացիոն համակարգերի և տիեզերական հեռադիտակների աշխատանքի խափանման հետ, ինչպես օրինակ Ջեյմս Ուեբի հեռադիտակը։

Բևեռների շարժման կանխատեսումը չափազանց կարևոր է այնպիսի տեխնոլոգիաների համար, ինչպիսիք են տիեզերանավերի նավիգացիան և հեռավոր տիեզերքի հեռադիտակների ուղղորդումը։

Like this:

Translate »